Знесці нельга ўзаконіць. Змяненні ў зямельным заканадаўстве на прыватных прыкладах

Змяненне зямельнага заканадаўства людзі чакалі не адзін год: з уступленнем у сілу абноўленага кодэкса яны атрымаюць дадатковыя правы, вырашаць не адну набалелую праблему. У дакуменце максімальна падлічаны інтарэсы абывацеляў і суб'ектаў гаспадарання, спрошчаны многія працэсы, у тым ліку парадак адабрання і прадастаўлення зямельных участкаў. Якія пытанні дапаможа вырашыць абноўлены Кодэкс аб зямлі, даведаліся на месцах – ад жыхароў аграгарадка Вейна Магілёўскага раёна.

Валянціна Мачэкіна жыве ў Вейне ўжо 30 гадоў. У сваё час участак з домам дастаўся яе мужу – выдзелілі на рабоце. Затым саўгасны дом сям'я прыватызавала, а свой участак прырос дадатковымі соткамі: суседзі пераязджалі ў іншую мясцовасць і адмовіліся ад зямлі ў іх карысць. Тут жа, у Вейне, выраслі дзеці – тры дачкі, якія ўжо абзавяліся сем'ямі. Пакуль не пераехалі на свае квадратныя метры, жылі з бацькамі. Цяпер старшыя пабудаваліся і раз'ехаліся, а малодшая з мужам і дзецьмі жыве ў свекрыві і марыць аб асобным жыллі: жылплошчы не хапае, таму стаяць на ўліку маючых патрэбу.

Па словах Валянціны Фёдараўны, дзеці вельмі хочуць жыць на сваёй зямлі – так прывыклі з самага малога ўзросту: гэта разлог, свежае паветра, свой сад і агарод. З 20 сотак жанчына ўжо б даўно з радасцю вылучыла ім усе 15, каб і прасторны дом стаяў, і на градкі месцы хапіла. Усе побач – можна адзін аднаму дапамагаць, ды і ўнукі заўсёды пад наглядам. Аднак раней без абнаўлення заканадаўства змяніць мэтавае прызначэнне зямлі і перааформіць участак было практычна нерэальна.

«У нас вялікі добраўпарадкаваны ўчастак зямлі, з абодвух бакоў ёсць пад'езды і неабходныя камунікацыі – усе для будаўніцтва дома, – праводзіць экскурсію Валянціна Фёдараўна. – Мая дачка стаіць на чарзе маючых патрэбу, у будучыні ёй вылучаць для будаўніцтва зямлю. Сёння, калі я адмоўлюся ад гэтага зямельнага ўчастка, каб тут збудавалі дом, яго зойме менавіта той, хто першым у сельсавеце стаіць на чарзе. І не абавязкова гэта будзе сям'я маёй дачкі. А з абноўленым кодэксам я змагу адмовіцца ад участка на карысць сваіх родных. Ім гэта нічога не будзе каштаваць, пытанне толькі ў пераафармленні дакументаў».

Калі ў сям'і пачулі аб змяненні заканадаўства, абрадаваліся ўсе без выключэння. «Мы ж не маладзеем, хочацца, каб дзеці былі побач, – прызнаецца гаспадыня. – Тым больш яны цягнуцца да зямлі – гэта добра. Моладзь сёння наогул стараецца пераязджаць у сельскую мясцовасць, і гэта правільна. І ўнукі ўвесь час у нас: на двары ёсць басейн з батутам, пясочніца, садовыя арэлі. Яшчэ і невялікі вадаём побач – пастаянна ходзяць рыбу лавіць. Сёння пайшлі з вудамі а пятай гадзіне раніцы, а потым з дзедам тарана сушаць. Дачка з зяцем таксама пастаянна тут, асабліва летам. Шмат дапамагаюць на агародзе, робяць па гаспадарцы. Чаму б ім тут не жыць?!»

Па словах Валянціны Мачэкінай, з такой праблемай сутыкнулася не толькі іх сям'я: у аграгарадку шмат прадстаўнікоў старшага пакалення, якія б з радасцю дазволілі дзецям пабудавацца з імі на адным участку. Як так, нельга аддаць дзіцяці сваю ж зямлю пад дом?! «Падобных пытанняў было шмат, і цяпер усе яны вырашацца дзякуючы змяненням у заканадаўстве. Толькі ў нашым Вейне такіх сямей дзясяткі», – кажа мясцовая жыхарка.

З зямельнай праблемай сутыкнулася яшчэ адна мясцовая жыхарка Антаніна Казлова. У жанчыны ўчастак падзелены на дзве частцы, адна прызначана пад пабудову, другая – пад агарод. Сям'я без злога намеру збудавала хлеў і размясціла яго на ўчастку так, як было ўсім зручна. Атрымалася, што на 20 сантыметраў пабудова залезла на агарод. Калі яе вырашылі ўзаконіць, гаспадароў агарошылі: парушаць межы не маюць права.

«Атрымліваецца, што мы самі незаконна і не ведаючы аб гэтым захапілі ў сябе ж тэрыторыю, – расказвае жанчына. – І вось тады ўстала пытанне: як гэты хлеў узаконіць і аформіць, каб затым перапісаць на дзяцей. Да змянення заканадаўства варыянт быў б адзін: знесці новую пабудову і перарабіць усё ў адпаведнасці з заяўленымі межамі. У выніку – шмат часу і выдаткаў. Канечне, было б вельмі крыўдна. Немалаважна, што цяпер гэта можна будзе вырашыць на ўзроўні мясцовага сельсавета, а не як раней – толькі на ўзроўні рэспублікі».

Выконваючая абавязкі старшыні Вяйнянскага сельвыканкама Марына Ісакава адзначае, што з такімі пытаннямі да мясцовых улад ідзе шмат людзей: прыкладна 10% усіх зваротаў тычыцца менавіта зямельнага заканадаўства. Яна лічыць, што з уступленнем у сілу абноўленага кодэкса не толькі вырашацца пытанні з афармленнем самавольных пабудоў і меж зямельных участкаў, але і павысіцца прывабнасць жыцця на сяле. Магчыма сітуацыя, калі людзі пачнуць актыўна станавіцца на чаргу адчуваючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, каб пабудавацца на зямлі сваіх бацькаў. Тым больш што цяпер будзе неабавязкова пражываць менавіта на гэтай сельскай тэрыторыі.

«Зямельныя пытанні заўсёды стаялі вельмі востра, – кажа Марына Ісакава. – Усё ідзе ў нагу з часам і развіваецца – чарга за заканадаўствам, якое не мянялася апошнія 10 гадоў. Увесь гэты перыяд людзі сутыкаліся з праблемамі, якія не вырашаліся гадамі. Прыйшоў час з імі разабрацца. Людзі чакаюць гэтага з нецярпеннем, чытаюць аб палажэннях абноўленага кодэкса ў адкрытым доступе. Пытанняў, канечне, шмат. Тыя, хто  адчуваюць патрэбу, – хай будуюцца побач з бацькамі, старэйшаму пакаленню будзе падмога: дзеці побач, заўсёды акажуць дапамогу. І насельніцтва ў сельскай мясцовасці будзе прырастаць. Акрамя таго, незаконныя пабудовы – часта пытанне стаіць аб усяго 10-15 сантыметрах, якія нікому не перашкаджаюць. Будзе так званая зямельная амністыя».

Сёння ў Вейне пражываюць 6,5 тыс. чалавек. Год ад года колькасць жыхароў аграгарадка павялічваецца, для гэтага ёсць зямля і ўся неабходная інфраструктура. Іграе станоўчую ролю блізкасць населенага пункта да граніцы Магілёва: лагістыка вельмі добрая, тут нават ходзіць гарадскі аўтобус. Дабрацца да абласнога цэнтра можна вельмі хутка. «Канечне, з новым Кодэксам аб зямлі работы сельвыканкамам павялічыцца, але ж гэта ўсё на дабро людзей, – запэўнена спаўняючая абавязкі старшыні. – Змяненне заканадаўства накіравана на сацыяльна-эканамічнае развіццё сельскага Савета: чым большых жыхароў – тым большых інвестыцый. Гэта рэальная перспектыва развіцця для сельскіх тэрыторый».

Сёння на рабочым стале ў Марыны Ісакавай ад мясцовых жыхароў ляжаць ужо 10 зваротаў, якія будуць вырашаны з уступленнем у сілу Кодэкса аб зямлі. «Нават сталыя людзі, якія пераязджаюць на пастаяннае месца жыхарства да дзяцей у горад, пакідаюць за сабой невялікія ўчасткі ў аграгарадку – гадуюць сваю агародніну і садавіну, – паясняе яна. – Зараз мы не можам даць ім участак пад асабістую падсобную гаспадарку: фармальна яны ўжо не мясцовыя, нягледзячы на тое, што карысталіся гэтай зямлёй усё жыццё. Даводзіцца афармляць на сваякоў, суседзяў. Зараз не будзе гэтай прывязкі».

Безагаворачны плюс – парадак на зямлі. Так, аддаленыя ад самога аграгарадка тэрыторыі размешчаны на граніцы з абласным цэнтрам. Вейнянским жыхарам яны не патрэбныя – ніхто не паедзе апрацоўваць іх за 10 кіламетраў, а ў карыстанне гараджанам на заканадаўчым узроўні яны не могуць быць перададзены. Вынік – бур'ян і стыхійныя кучы. Новае заканадаўства дазволіць зрабіць на гэтай тэрыторыі асабістыя падсобныя гаспадаркі, тым больш на іх ёсць попыт сярод магіляўчан. У перспектыве знімецца пласт гэтых праблем і ў зямлі з'явяцца гаспадары.

Як расказалі ў галоўным упраўленні землеўпарадкавання Магілёўскага аблвыканкама, па выніках інвентарызацыі ў рэгіёне ўжо выяўлена больш за 13 тыс. самавольных пабудоў. Прычым гэта не канчатковая лічба: яшчэ 20% тэрыторый знаходзяцца ў распрацоўцы. Па словах спецыялістаў, практычна ва ўсіх выяўленых выпадках узаконіць зямельныя пытанні дапаможа абноўленае заканадаўства.

Па матэрыялах БелТА