«Дакладней, прасцей і хутчэй»: як абноўленае заканадаўства спрашчае вылучэнне і афармленне зямельных участкаў

На гэтым тыдні Прэзідэнт падпісаў закон, які выкладае ў новай рэдакцыі Кодэкс аб зямлі. Мэта прыняцця новаўвядзенняў – хутчэй і прасцей вырашаць шматлікія пытанні зямельных адносін. Гэта дазволіць эфектыўна абараняць інтарэсы людзей у рамках прававога поля і ў цэлым дапамагаць развіццю сельскіх тэрыторый. 

Галоўная тэма

Улукаўскі сельсавет – адзін з найбуйнейшых у Гомельскай вобласці. На яго тэрыторыі зарэгістравана амаль 12 тысяч чалавек, а таксама размешчана больш за 50 дачных пасёлкаў. З–за блізкасці абласнога цэнтра зямля карыстаецца высокім попытам. 

Старшыня Улукаўскага сельскага выканкама Жанна Бізня толькі што закончыла прыём грамадзян: 

– Найчасцей да нас прыходзяць па пытаннях землекарыстання. Прадастаўленне новых участкаў пад забудову, афармленне раней выдзеленых па фактычным карыстанні, а таксама іншыя. Толькі сёння было тры звароты на гэту тэму. Прычым у шэрагу выпадкаў рацыянальней усяго дачакацца ўступлення ў сілу абноўленай рэдакцыі Кодэкса аб зямлі, які пачне дзейнічаць з 1 студзеня 2023 года.

Каб было ўсё прыгожа

Доўга шукаць прыклад не трэба. Міхаіл Марчанка нядаўна набыў у Улукаўі дом і ўжо сутыкнуўся з зямельным пытаннем. Да яго агароджы прылягае ўчастак трапецападобнай формы плошчай у некалькі сотак. У дарожным руху ні для транспарту, ні для пешаходаў ён ніяк не задзейнічаны. Пустэча, якая проста парасла травой.

– Нават візуальна напрошваецца, каб я ўзяў яго пад сваю апеку, – усміхаецца Міхаіл. – Калі дазволяць далучыць гэты шматок, канечне прыму на сябе ўсе абавязацельствы. Абнясу сеткай–рабіцай, куплю бензакасу, займуся добраўпарадкаваннем. Ёсць планы абсталяваць майстэрню, паколькі люблю працаваць з дрэвам. Зраблю і ўстанаўлю фігуры гномаў, цешча кветкі пасадзіць. Будзе прыгожа – не сумнявайцеся!

Пытанне ў тым, як з найменшымі клопатамі і па законе аформіць далучэнне. Па дзеючаму заканадаўству дадатковы ўчастак можа быць выдзелены толькі пад рэканструкцыю жылога дома. Пры наяўнасці заключэння архітэктара і ў адпаведнасці з іншымі патрабаваннямі. Аднак такі варыянт не падыходзіць, паколькі дом знаходзіцца ўзбоч. Можна паспрабаваць аформіць яго пад вядзенне асабістай падсобнай гаспадаркі (АПГ), але тады гэта будзе лічыцца асобным участкам. Зручней жа мець адзін праваўстаноўчы дакумент з адзіным мэтавым прызначэннем.

Новай рэдакцыяй зямельнага кодэкса такая магчымасць прадугледжана. І нават уводзіцца тэрмін «дадатковы зямельны ўчастак», якога раней не было. Атрымаць яго можна будзе проста ў прыдачу да асноўнага і за кошт павелічэння памераў. Гэта дазволіць уцягнуць у абарот пустую, да таго ж незапатрабаваную зямлю. Бо часцей за ўсё гаворка ідзе аб невялікіх шматках, статус якіх дакладней усяго вызначаецца выяўленнем «ні туды ні сюды». 

Гаспадарчы падыход

Норм, якія дазваляюць у рамках прававога поля знайсці рашэнні, якія задавальняюць усіх, у новым Кодэксе аб зямлі нямала. 

– Узяць, напрыклад, артыкул 46-ы, які рэгламентуе памеры зямельных участкаў, – Жанна Аляксандраўна чытае з экрана рабочага ноўтбука. – Зараз максімальна дапушчальны памер фарміруемага ўчастка пад забудову – 15 сотак. Па новай рэдакцыі, калі дазваляе мясцовасць, плошча павялічваецца да 25. З захаваннем мэтавага прызначэння – будаўніцтва і абслугоўванне жылога дома. Нават на этапе праектавання гэта дае будучаму ўладальніку больш варыянтаў па месцаразмяшчэнні дома і гаспабудоў. 

Ёсць добрыя навіны і для тых, хто захоча атрымаць участак для вядзення АПГ. Па дзеючым кодэксе ён можа давацца толькі тым, хто зарэгістраваны на тэрыторыі сельсавета. У новай рэдакцыі такога абмежавання няма. Памер выдзяляемага ўчастка зможа дасягаць чатырох гектараў, незалежна ад знаходзячыхся ў карыстанні іншых надзелаў, іх плошчы і мэтавага прызначэння. 

– Правільнасць і мэтазгоднасць такіх змяненняў проста відавочная, – каменціруе старшыня сельвыканкама. – Як казаў наш Прэзідэнт, на зямлі павінен быць гаспадар і яна не павінна пуставаць. Калі чалавек хоча працаваць, апрацоўваць зямлю, вырошчваць сельгаспрадукцыю, чаму не даць яму такую магчымасць? 

Важкія прычыны

Практычна па кожным з разглядаемых новаўвядзенняў суразмоўніца прыводзіць прыклад з практыкі. На мінулым тыдні звярнуўся грамадзянін, які нагледзеў невялікі ўчастак у вёсцы Раманавічы. На ім заяўнік хоча вырошчваць туі. Аднак паколькі сам ён лічыцца гарадскім жыхаром, пакуль выканкам вымушаны яму адмовіць. Пасля ўступлення ў сілу новага кодэкса сітуацыя зменіцца.

Або вось яшчэ выпадак. Грамадзянін атрымаў участак як той, хто мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў. Пабудаваў дом, але затым па сямейных абставінах пераехаў у Брэст. Зараз гаспадар жадае прадаць нерухомую маёмасць. Аднак з улікам ільготы, дадзенай дзяржавай, зрабіць гэта ён мае права толькі праз восем год з дня рэгістрацыі. Раней –толькі з дазволу выканкама, які для гэтага павінен ацаніць і прызнаць аб'ектыўнасць прычын. 

У артыкуле 66–м новай рэдакцыі Кодэкса аб зямлі іх пералік канкрэтызаваны і пашыраны. Напрыклад, у яго дабаўлены «пераезд у сувязі са зменай месца жыхарства». А таксама, на жаль, надта развітая сітуацыя – «скасаванне шлюбу з неабходнасцю раздзела маёмасці». Абедзве абставіны прымянімы да заяўніка. Таму шанцы на тое, што яго просьбу забяспечаць, сур'ёзна ўзрастуць ужо праз паўгода. 

Дарэчы, тэрмін абмежавання на продаж дамоў, узведзеных на льготных участках, таксама скарачаецца з васьмі гадоў да пяці. 

Інтарэсы па законе

Таксама ў новай рэдакцыі прадугледжана магчымасць раздзялення ўчасткаў (як толькі прадастаўленых, так ўжо выкарыстоўваемых). Агаворваецца і парадак перахода права ўласнасці для асоб, якія не з'яўляюцца грамадзянамі Беларусі, і многае іншае. 

– Канечне, правапрымяняльная практыка вызначыць свае нюансы, будуць дадзены каментарыі, інструкцыі і растлумачэнні, магчыма, з'явяцца  лакальныя нарматыўныя акты, – рэзюмуе Жанна Бізня. – Аднак зыходзячы з таго, што я бачу ў новай рэдакцыі ўжо сёння, зямельны кодэкс стаў прыкметна эфектыўней. Больш зразумела і дакладна агавораны многія моманты. Відавочна, што падлічаны пажаданні і рэкамендацыі, якія мы як практыкі выказвалі ў перыяд падрыхтоўкі праекта. А галоўнае – дадзены шырокі спектр абароны і прытрымлівання інтарэсаў грамадзян у рамках прававога поля.

Па матэрыялах sb.by